JENERATÖRDE KULLANILAN ÖZET TEKNİK TERİMLER
ALTERNATİF AKIM : Sabit manyetik alana bağlı olarak periyodik sürelerde Yönünü ve alternas sayısı değişen akımdır.
DOĞRU AKIM : Sabit bir manyetik alana sahip tek yönde akan bir elektrik devresidir.
AKÜ ŞARJ CİHAZI : Aküyü şarj eden cihaz
DİYOD : Yarı iletken bir elektronik parça olup, Alternatif akımı yarım dalga doğru akıma çevirmek için kullanılan elektronik parça.
ELEKTRİK DEVRESİ : Bir sistem içinde dahili irtibatları olan elektrik akımını taşıyan kablo ve aksamlardan oluşan devre veya devrelerdir.
ŞALTER : Elektrik devrelerinde devreden geçen akıma yol vermek veya kapamak için kullanılan elektriki bir anahtardır.
BOBİN /SARGI : Bir bakır veya diğer iletkenlerden yapılmış olan telin bir demir veya mıknatıs özellikli çekirdek etrafında sarılmış birden fazla tel grubudur.
TRANSFORMOTOR : Belirli bir akımı veya gerilimi istenen değere düşürmek veya tersini yapmak için kullanılan bir düzendir.
VERİM : Jeneratörden yük altında beklenen yüzde cinsi değerdir.
FREKANS : Saniyede meydana gelen alternans sayısıdır. 50 Hz veya 60 Hz. gibi.
JENERATÖR : Mekanik enerjiyi elektrik enerjiye dönüştüren makinelerdir.
GOVERNÖR : (HIZ REGÜLATÖRÜ) Motor hızını kontrol etmeye yarayan aksamdır.
Elektronik, elektro-hidrolik veya mekanik esasa göre çalışan türleri vardır.
BEYGİR GÜCÜ (Hp) : Mekanik veya elektriksel güç ölçü birimidir.
1 Hp= 746 Watt’a eşittir.
YALITKAN : Elektrik akımını geçirme özelliği az olan bir malzemedir. (serbest elektron sayısı az olan materyallerdir).
kVA : Kilo Volt Amper
ELEKTRİKİ YÜK : Bir elektrik üretim kaynağından akım çeken elektrik devreleri veya cihazlarıdır.
GÜÇ FAKTÖRÜ : Elektriki verim ölçü değeridir. (Cosinüs fi .0.8, gibi)
AŞIRI YÜK : Nominal yükün üzerinde jeneratöre binen yüktür.
DÜŞÜK YÜK : Bir jeneratörün nominal kapasitesinin altındaki yüktür.
PARALEL ÇALIŞMA : (SENKRONİZE ÇALIŞMA) Birden fazla jeneratör grubunun kurulu bulunan yük veya yükleri bir program dahilinde yükün azlığına veya çokluğuna göre manuel veya otomatik olarak koşulsuz, yük yedekli, arıza yedekli, yük paylaşımlı ve yük atmalı olarak beslemesidir.
VOLTAJ REGÜLATÖRÜ : Jeneratör voltajını nominal değerleri sınırında tutmak (A.V.R.) için jeneratör ikaz üniteleri ile irtibatlı otomatik voltaj sınırlayıcı aksamdır.
FAZ : Maksimum iki dalga arasındaki elektriksel açı farkıdır.
REOSTA : Voltajı ayarlamaya yarayan kontrol ünitesidir.
DÖNER ALAN (ROTOR): Üzerinde sargılar bulunan alternatör içindeki dönen kısımdır.
ŞÖNT : Paralel bağlı elektrik devresidir.
KISA DEVRE : Potansiyel farkı olan iki iletkenin temas hali.
STATİK İKAZ EDİCİ : Jeneratör çalıştığında ikaz akımı sağlayan kısım
STATOR : Jeneratör alternatör kısmında durağan olan kısımdır.
3 –FAZ : 120 derece açı ile frekansları aynı olan 3 alternatif voltaj kullanılan sistemidir.
YALITIM DERECESİ : Jeneratörde sargıların birbiri ile olan temas yüzeyleri arasındaki elektriksel tecrit edici özellik standardıdır. ( F, G,H gibi )
IP DERECESİ : Jeneratörün sıvılara ve toza karşı koruma değeridir.
(IP-21, IP-23 gibi uluslararası standarttır)
FIRÇASIZ ALTERNATÖR: Kollektörü ve fırçası (kömürü) olmayan bunun yerine periyotlar kullanılan alternatör demektir.
DUAL JENERATÖR : İki jeneratörüm elektrik olmayan yerlerde bir program dahilinde vardiyalı ve arıza yedekli çalışma düzenine sahip jeneratör grubudur.
IŞILDAK : (Aydınlatma jeneratörü) Gece çalışmalarında bir alanın aydınlatılması için kullanılan yüksek vatajlı lambalar kullanılan mobil bir jeneratördür.
CONTINIOUS GÜÇ : Jeneratörün sabit yük altında sürekli çalışma özelliğidir. .
PRİME GÜÇ : Jeneratörün değişken yük altında sürekli çalışma özelliğidir.
STANDBY GÜÇ : Sınırlandırılmış zamanda jeneratörün maksimum yükte çalışma özelliğidir. (12 saatlik çalışma süresi içinde azami 1 saat süreyle jeneratör nominal gücünün %10 ve 2 dakika süreyle %20 ‘sini geçmemelidir).
JENERATÖR DEVRİ : Motor ve alternatör olarak 1 (bir) dakikada dönme sayısıdır. Türkiye de genelde 1500, 3000 devirli jeneratörler kullanılır.
JEN. KORUMA KABİNİ : Tabiat koşullarından korumak için jeneratörün çalışmasına mani olmayacak şekilde üretilmiş koruyucu kaportadır.
SES İZOLASYON KABİNİ: Jeneratör grubunu tabiat şartlarından ve çevreye olan ses kirletiminden koruyan kabin iç kısmı sesi emen malzeme ile donatılmış kaportadır.
OTOMATİK JENERATÖR: Elektrik kesildiğinde jeneratörün bir kimsenin yardım ve müdahalesine gerek kalmaksızın kendiliğinden devreye girmesi ve elektrik geldiğinde ise devreden çıkma özellikli jeneratördür. Üzerinde sistemi komplesiyle kontrol eden elektronik işlemcisi vardır.
MANUEL JENERATÖR : Elektrik kesildiğinde bir kişinin kontrolunda çalıştırılarak yükü beslemek üzere devreye verilen ve elektrik geldiğinde yükten ayrılan jeneratördür.
TURBOŞARJ : Motor eksozt gazı tahriki ile çalışan ve motora güç arttırıcı basınçlı hava sağlayan bir aksamdır.
MOBİL JENERATÖR : Taşıyıcı bir araca veya çekili bir remorka monteli jeneratördür.
PORTATİF JENERATÖR : Bir veya daha fazla kişi tarafından elle taşınacak özelliğe sahip jeneratör grubudur.
kW : 1000 Watt = 1 kW’ a eşittir.
AMPER : Bir tel kesitinden birim zamanda geçen elektron sayısıdır. Ölçü birimi Amper’dir.
PRATİKTE KULLANILAN BAZI ELEKTRİK FORMÜLLERİ
AMPER (A) = kWe x 1000
U x 1.73
AMPER (A) = kVA x 1000
U x 1.73
kVA = U x 1.73 = kWe
kW = kVA x 0.8
kVA = kW
0.8
kWe = kWm x EFF
kWe = U x I x 1.73 xPF = KVA
1000
KISALTMALARIN ANLAMI
kWm : Mekanik güç
kWe : Elektriksel güç
PF : Güç faktörü (0.8)
EFF : Alternatör verim yüzdesi(%)
I : Amper (A)
U : Voltaj (V)
kVA : Real güç
1.73 : Sabit sayı